?>
  • 56 474 23 44, 56 649 88 50
  • cit@mcknml.pl

Szlaki kajakowe

DRWĘCA

Drwęca jest prawym dopływem Wisły płynącym z Garbu Lubawskiego. Jej źródła znajdują się na wysokości 192 m n.p.m.
Początkowo płynie jako mała struga w wąskim, długim na 8 km i głębokim na 20-30 m wąwozie. Jest to tzw. Czarci Jar, gdzie znajduje się ośrodek zarybieniowy PZW. Środkowy odcinek doliny Drwęcy o szerokości 1-3 km, nad którym leży Nowe Miasto Lubawskie, ma przebieg zbliżony do południkowego i charakter pradoliny, wcięty na 80m w stosunku do przylegającej wysoczyzny. Spadek poziomu wody na odcinku Nowe Miasto Lubawskie – Brodnica wynosi 0,040 %. Dorzecze Drwęcy odwadniane jest przez około 676 cieków stałych i okresowych. Średni przepływ przy ujściu 26 m/s, maksymalna rozpiętość stanów wody w dolnym biegu 3,5 m. Głęboko wcięta dolina i malowniczo meandrująca rzeka sprawiają, iż jest ona na tym odcinku bardzo atrakcyjna turystycznie. Największym dopływem Drwęcy jest rzeka Wel, która uchodzi do niej na poziomie 84 m n.p.m. w miejscowości Bratian ok. 4 km na północ od Nowego Miasta Lubawskiego.

Drwęca jest szlakiem łatwym i nie uciążliwym, urozmaiconym lasami, malowniczymi jeziorami, przełomami. Na trasie bogate w zabytki miejscowości. Liczne miejsca do kąpieli. Spływy rzeką Drwęcą rozpoczynają się w Ostródzie na Jez. Drwęckim. Długość szlaku kajakowego z Ostródy wynosi 200 km. Spływ kończy się w Toruniu (6 km od ujścia Drwęcy do Wisły). Trasę szlaku można przebyć w ciągu 8-9 dni. Wg międzynarodowej klasyfikacji trudności Drwęcę zalicza się do klasy CL.I (Przejazd łatwy: małe regularne fale, nieznaczne bystrza, łachy piaszczyste, mielizny, łatwe zakręty). Szlak łatwy, dostępny dla wszystkich rodzajów łodzi, tylko na kilku krótkich odcinkach występują kamienne bystrza.

Spływ drwęca

Spływ można rozpocząć w Lidzbarku na 214 km do ujścia rzeki do Wisły. Z lewej strony wpływa rzeka Grabiczek. Do jeziora Drwęckiego nurt rzeki leniwy, dużo roślinności wodnej.

204 km – dopływamy do Ostródy.

192 km – Samborowo, pole biwakowe. Zaniedbane, choć ładne pole namiotowe na leśnej polanie 350 m przed Leśniczówką Samborowo, po lewej stronie rzeki.

190 km, Jaz Samborowo i most kolejowy. Trudna przenoska po prawej stronie przez dwa tory kolejowe. Można przenieść kajaki przez jaz z lewej strony.

184 km – Franciszkowo. Mała polana po prawej stronie ładne miejsce na biwak.

180 km – most na drodze Gierłoż-Mątyki, łączka po lewej stronie tuż za mostem, brak jakichkolwiek udogodnień.

168 km – ujście Iławki, 100 m dalej na prawym brzegu leśne pole biwakowe.

165 km – za mostem drogowym na trasie Iława-Sampława po prawej stronie pole biwakowe, wiata, toalety. Pobyt uzgodnić z gospodarzem terenu.

163 km – kamienno-ceglany most kolejowy z 19 wieku.

154 km – wieś Bratian, za mostem drogowym z lewej strony ujście rzeki Wel, największy dopływ Drwęcy, ciekawy szlak kajakowy.

152 km – Mszanowo, dobrze oznakowane miejsce biwakowe z wiatą i miejscem na ognisko.

147 km – Nowe Miasto Lubawskie, tuż przed nieczynnym wiaduktem kolejowym z lewej strony przystań kajakowa. Duża wiata ze stolikami i ławkami, miejsce na ognisko, WC i prysznic w hali sportowej lub w hoteliku.

143 km – Kurzętnik, tuż za mostem na lewym brzegu przystań kajakowa z wiatą.

134 km – Nielbark, ok.200 m za betonowym mostem drogowym na lewym brzegu pole biwakowe z wiatą ze stolikami i miejscem na ognisko

125 km – Wielki Głęboczek, ok.800 m przed widocznym mostem drogowym na lewym brzegu pole biwakowe.Drogą polną ok. 500 m do Zajazdu Przy Kominku,gdzie można coś zjeść i skorzystać z prysznica i WC.

107 km – z prawej strony przed mostem kolejowym ujście Skarlanki. Po przeniesieniu kajaków przez jaz można wpłynąć na jezioro Bachotek, gdzie znajduje się wiele pól namiotowych z gastronomią.

95 km – Brodnica, na lewym brzegu przystań kajakowa Zakole Drwęcy.

72 km – Pusta Dąbrówka, prywatne pole biwakowe na lewym brzegu, na polanie 300 m za mostem drogowym Pusta Dąbrówka-Radziki Duże.

60 km – leśne pole biwakowe po lewej stronie, 100 m przed mostem na leśnej drodze Konstancjewo-Smólniki.

49 km – Golub-Dobrzyń. Po prawej stronie ładne pole biwakowe Zacisze, niedaleko centrum miasta i zamku Anny Wazównej.

30 km – Elgiszewo, Przystań Na Pograniczu. Piękne pole biwakowe na prawym brzegu 40 m za mostem drogowym.

13 km – Lubicz, przenoska 100 m po prawej stronie zapory.

12 km – Lubicz młyn, przenoska 80 m po lewej stronie.

0,5 km – Kaszczorek nowe miejsce biwakowe na prawym brzegu, wiata ze stolikiem, miejsce na ognisko.

0 km – ujście Drwęcy do Wisły. Około 6 km do Torunia. Spływ można zakończyć na lewym brzegu Wisły za zabytkowym mostem kolejowym na przystani Budowlanych naprzeciwko Toruńskiej Starówki. Stąd ok 500 m na Dworzec Główny w Toruniu.

Źródło: LIBRAkajakidrweca

Szlak kajakowy rzeki Drwęca powiat nowomiejski

Sprawdzony szlak kajakowy przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Lubawskiej, które regularnie organizuje rekreacyjne spływy kajakowe dla mieszkańców, turystów oraz grup zorganizowanych. Zapraszamy do skorzystania z oferty TZML i do udziału w imprezach plenerowych pełnych miłych wrażeń!. Broszura powstała w ramach akcji ekologicznej „Pływaj z nami, czystymi rzekami – wiosenne sprzątanie rzeki Drwęca” współfinansowanej przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie.

Rzeka Drwęca – to dopływ rzeki Wisły, rzeka nizinna II rzędu hydrograficznego o długości całkowitej cieku 219,3 km, szerokość średnia 12,00 m, głębokość średnia 2,50 m., wodny rezerwat przyrody i najdłuższy rezerwat ichtiologiczny w Polsce, ochronie podlega środowisko wodne i bytujące w nim ryby: pstrąg, łosoś szlachetny, troć, certa, minag rzeczny. Drwęca jest atrakcyjnym szlakiem wodnym. Zaskakuje swoim zmiennym obliczem, raz jest dziką krętą rzeką, aby za chwilę leniwie toczyć swe wody szeroką doliną rzeczną.

0,0 km
Spływ kajakowy malowniczą rzeką Drwęcą rozpoczynamy od mostu drogowego na trasie Iława – Sampława (dk 536) w miejscowości Rodzone (1), gdzie wodujemy kajaki z prawego brzegu, za mostem drogowym. Tuż przy moście, wody Drwęcy zasila lewobrzeżny dopływ: rzeka Sandela. Jest tu dogodne miejsce biwakowe z umocnionym nabrzeżem i zagospodarowaną łąką.

3,4 km
Przed nami kamienno – ceglany most kolejowy (2) magistrali kolejowej Warszawa – Gdańsk, pod którym przepływamy. Most został wybudowany w 1876 r., a jego konstrukcja zachwyca detalami np. przyczółki wzmocnione kamieniem ciosanym.

6,7 km
Z prawej strony widoczne są w oddaleniu zabudowania wsi Pustki (3) (dawny folwark biskupów chełmińskich). W pobliżu znajduje się Klinika Medycyny Naturalnej SPA MEDYCYNA NATURALNA I REHABILITACJA NZOZ „RUDA – DWÓR”, która oferuje Gościom wypoczynek turystyczny w połączony z profilaktyką (www.klinika-ruda.com.pl).
Po kilku minutach płynięcia, pojawia się przed nami drogowy most, na drodze lokalnej Rakowice – Pustki – Radomno. Dolina rzeki zwęża się z prawej strony i pojawiają się wysokie wzniesienia, tworząc naturalną osłonę doliny Drwęcy. W okresie zimowym obszar ten ma zdecydowanie cieplejszy klimat, powstały w wyniku osłonowego działania wzgórz z jednej strony oraz ściany lasów mieszanych z drugiej.

10,3 km
Po przepłynięciu około kilometra za mostem z prawej strony ujrzymy ujście prawobrzeżnego dopływu – strumienia Ruda „Ruda” – Radomka – rzeka III rzędu hydrograficznego. Pojawiają się przeszkody w postaci powalonych przez bobry drzew. Z lewej strony pojawiają się zabudowania dużej wsi sołeckiej Bratian (4) (wieś sołecka położona w miejscu ujścia rzeki Wel do Drwęcy; nazwa wsi, jak podają nieudokumentowane przekazy ludowe wywodzi się od imienia brata Jana z Sandomierza, który w nagrodę za dobrą służbę w szeregach zakonu krzyżackiego, otrzymał dobra bratiańskie i wybudować miał tu w wieku XIII zamek obronny; wieś posiada herb, który wg Jana Długosza przedstawia złote rogi jelenia na srebrnym tle; najstarsza wzmianka o Bratianie pochodzi z roku 1343). W pobliżu na wypoczynek zaprasza Zajazd „Wrota Mazur”, który oferuje Gościom całoroczne noclegi w komfortowych pokojach (www.itnowemiasto.pl).

Przepływamy pod nowym mostem drogowym na dk 15 a z lewej strony pojawia się ujście największego lewobrzeżnego dopływu – rzeki Wel (rzeka III rzędu hydrograficznego; długość całkowita cieku 118 km, szerokość średnia 8,00 m, głębokość średnia 1,50 m).

Można wpłynąć w pierwszą odnogę rzeki Wel i po przepłynięciu ok. 200 m zacumować za zgodą gospodarza terenu, na krótki odpoczynek i zrobienie niezbędnych zakupów. Po krótkim pobycie we wsi ruszamy w dół rzeki, wypływamy z ujścia Welu i przed nami ukazuje się kolejny most drogowy, rzeka poszerza swoje koryto, a nurt lekko przyspiesza. Rzeka meandrując zbliża nas do zlokalizowanej na lewy brzegu rzeki miejscowości Mszanowo (wzmiankowana po raz pierwszy w roku 1327 pod nazwą „Wipsanow” przy okazji nadania przez biskupa chełmińskiego Otto Mikołajowi z Tylic ziem, które leżały między jego dotychczasową posiadłością a Drwęcą i Welem; w roku 1546 kapituła chełmińska odstąpiła wieś biskupowi Tidemanowi, a 8 lat później biskup chełmiński Jan Lubodzieski przekazał wieś ponownie kapitule chełmińskiej).

12,8 km
Dalej z prawej strony rzeki pojawiają się zabudowania wsi znajdującej się w odległości 300 m od mostu drogowego w Mszanowie. Łąki Bratiańskie (5) (prawdopodobnie miejsce kultu pogańskiego, gdzie czczono boginię Majumę; w XIII w. istniała tu kaplica, gdzie czczono wizerunek Matki Boskiej; ok. 1624 r. starosta bratiański P. Działyński, sprowadził do Nowego Miasta Lub. Ojców Reformatów; rok później lisowczycy, a w 1628 r. Szwedzi, niszczą miasto i palą miejscowy kościół; w 1631 r. Działyński przenosi Reformatów do pobliskich Łąk, w których istnieje kaplica z cudowną figurą Matki Boskiej; wybudowana staraniem Działyńskiego drewniana kaplica niebawem spłonęła, a w 1638 r. rozpoczęto budowę klasztoru i kościoła murowanego pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Boskiej; liczne cuda doświadczane za wstawiennictwem Matki Boskiej Łąkowskiej powodują, że 4.06.1752 r. miała miejsce uroczysta koronacja, a Łąki zaczęto nazywać „Pruską Częstochową”. Wybudowano nowy klasztor, który po wybuchu pożaru od uderzenia pioruna w nocy z 5 na 6 maja 1882 r., doszczętnie spłonął. Uratowano jednak cudowną figurkę, którą w uroczystej procesji przeniesiono do nowomiejskiej fary, gdzie przebywa do dnia dzisiejszego. Rzeka silnie meandruje, brzegi porastają drzewa, które często są powalane przez bobry. Lewy brzeg wznosi się stromo, wysokie skarpy są podmywane przez silny nurt.

14,5 km
W oddali widać dwie wysokie kościelne wieże, sygnalizujące nam że zbliżamy się do Nowego Miasta Lubawskiego (6) (historia miasta sięga 1325 r., kiedy to komtur ziemi chełmińskiej Otto von Luttenberg założył nad rzeką Drwęcą miasto nazwane Novum forum (Nowy Targ); ważny ośrodek administracyjno-gospodarczy państwa zakonnego; zwane w średniowieczu Nuwenmarkt (Nowy Targ), należało do jednego z najbardziej ufortyfikowanych miast Zakonu krzyżackiego; system obronny miasta powstawał w I poł. XIV w.; miasto otoczone było podwójną fosą zasilaną wodami Drwęcy i międzywałem ziemnym; mury obronne miały grubość ok. 1 m i wysokość ok. 7 m; uległy one częściowemu zniszczeniu w XVII w. i podczas Wojny Północnej, ale największe spustoszenie przyniósł im XIX w.; warto zobaczyć zabytkowe kamieniczki, gotycki kościół farny pw. Św. Tomasza Apostoła (Bazylika Mniejsza), d. kościół ewangelicki, baszty bramne, Muzeum Ziemi Lubawskiej – www.itnowemiasto.pl).
Pojawiają się starorzecza i okresowe zalewiska, dopływamy do kładki dla pieszych przy ulicy Wodnej. Z lewej strony przed przyczółkiem mostowym możliwość zacumowania, do centrum miasta mamy tylko około 100 m.

16,3 km
Za kolejnym zakrętem rzeki pojawiają się dwa mosty – kładka dla pieszych i most drogowy. Rzeka skręca w lewo i po chwili na wprost pojawia się most kolejowy z 1921 r. Osoby chcące zwiedzić miasto lub przenocować powinny tuż przy moście kolejowym wpłynąć do basenu przystani kajakowej (7) na lewym brzegu (baza MOSiR). Krajobraz ulega zmianie, dolina rzeki zwęża się wzgórza morenowe zbliżają się do Drwęcy. Rzeźba terenu staje się bardziej urozmaicona, spowodowało to działanie ostatniego zlodowacenia.

20,3 km
Szybki nurt sprawia, że po wypłynięciu z przystani miejskiej, zbliżamy się do przystani zlokalizowanej na lewym brzegu zaraz za mostem drogowym we wsi Kurzętnik (8) (prawa miejskie nadane przed 1330 r. utracone przed I wojną światową; w lipcu 1410 r. Krzyżacy zamierzali stoczyć tu wielką bitwę z wojskami Jagiełły i Witolda; warto zobaczyć: ruiny gotyckiego zamku kapituły chełmińskiej; kościół Marii Magdaleny z 1320 r., amfiteatr i Drogę Krzyżową. W obrębie mostu drogowego pojawiają się stare pale po wcześniejszym drewnianym moście oraz dwa nieduże kamienne bystrza, na które muszą uważać mniej doświadczeni kajakarze. Bezpiecznie cumujemy na terenie gminnej przystani kajakowej, uzupełniając zapasy, gdyż przez kolejne kilkanaście km nie będzie takiej możliwości. Po prawej stronie w oddaleniu około 0,5 km rozciąga się wieś Lipowiec (….). Rzeka nadal meandruje, napotykamy przeszkody w postaci powalonych drzew. Za wsią mijamy przyczółki dawnego mostu bocznicy kolejowej byłej kopalni żwiru. Linia lasu z lewej strony dochodzi do skarpy rzecznej, z prawej strony liczne starorzecza i podmokłe łąki.

27,4 km
Przed nami pojawia się most drogowy na drodze Nielbark – Tereszewo. Pod mostem nieduże kamienne bystrze, na które powinniśmy uważać. Po przepłynięciu ok. 200 m, poniżej mostu można dobić do lewego brzegu. Dogodne, zagospodarowane miejsce biwakowe, uczęszczane przez wędkarzy, turystów i kajakarzy. Można popłynąć dalej i po ok. 1,2 km, z lewej strony, na zakolu widoczne ujście strumienia Struga Krzemieniewska, którą można wpłynąć na wody wyrobiska pożwirowego jeziora Nielbark (9) i po przepłynięciu akwenu wyrobiska dopływamy do łąki biwakowej.

Uwaga! Ujście strumienia zarasta roślinnością i łatwo można je przegapić. Otoczenie rzeki staje się bardzo urozmaicone, pojawia się coraz więcej lasów, wysokie skarpy porośnięte trzcinowiskami, zielone łąki. Srebrzysta wstęga meandrującej Drwęcy w otoczeniu soczystej zieleni przyległych łąk i lasów, tworzy urokliwe krajobrazy, pozytywnie motywując uczestników spływu.

34,4 km
W oddali na prawym brzegu widoczne zabudowania wsi Szramowo (10). Rzeka wije się w wąskiej dolinie otoczona podmokłymi łąkami. Po obu stronach wznoszą się wysokie pagórkowate wzniesienia, po prawej stronie zarośnięte – prawie niewidoczne ujście strumienia odprowadzającego wody jeziora Szramowa. Brzegi rzeki porastają wierzby i olchy oraz kępy łoziny, z lewej ścielą się rozległe łąki, po prawej wznoszą się wysokie morenowe wzgórza. W pobliżu we wsi Wielki Głęboczek na turystów czeka „Zajazd Przy Kominku”, który widoczny jest z rzeki oraz pole namiotowe (www.zajazdprzykominku.pl).

37,3 km
Spływ można zakończyć przy moście drogowym na dk 15 Toruń–Olsztyn, gdzie jest dogodne miejsce na wynoskę i dojazd dla samochodów odbierających uczestników spływu i sprzęt. Miejsce to zwane jest Topiele (11), od szerokiego i bagnistego w tym miejscu przejścia przez dolinę Drwęcy.

Opracował: Marek Połomski
Organizacja spływów i wypożyczalnie kajaków: www.splywydrweca.pl, www.kajakidrweca.pl

WEL

Wel jest rzeką III rzędu, lewobrzeżnym i największym dopływem Drwęcy. Wypływa za Wzgórz Dylewskich w okolicy miejscowości Bartki na wysokości 210 m n.p.m. Długość rzeki wynosi 107,5 km a jej ujście do Drwęcy znajduje się w miejscowości Bratian, na wysokości około 84,5 m n.p.m. W zlewni rzeki Wel znajduje się około 1100 różnej wielkości cieków. Jej największe dopływy to: Mała Wkra (prawobrzeżny, wpada do jeziora Dąbrowa Mała), Rumienica (prawobrzeżny, wpada do jeziora Rumian), Płośniczanka (lewobrzeżny). Na podstawie kryteriów fizyczno – morfologicznych, na rzece Wel wyróżniono 6 typów rzek spośród 24 oficjalnie ustalonych w Polsce.

Wel jako największy lewobrzeżny dopływ Drwęcy jest rzeką nizinną pojezierną, a równocześnie na niektórych odcinkach rzeką górską. Trudno jednoznacznie zaklasyfikować ten naturalny, niezmieniony przez wieki ciek. Rzeka Wel jest bardzo ceniona przez wodniaków – kajakarzy za swą atrakcyjność i walory przyrodnicze. Rzeka bierze swój początek od źródlisk w okolicach Wzgórz Dylewskich, gdzie wypływa jako Wielka Wkra, aby po wpłynięciu do jeziora Wielka Dąbrowa przyjąć nazwę Wel. Długość rzeki wynosi 107,5 kilometrów, średni spadek to 0,91 promila, na kilku odcinkach rzeki występują duże spadki, dochodzące do 4,1 promila. Z uwagi na to że Wel przepływa przez wiele jezior, jego przepływ jest w miarę stabilny – nie występują wielkie wahania stanu wód. Spływy rzeką Wel można organizować etapami, całą trasę średnio doświadczony kajakarz może przepłynąć w ciągu czterech dni. Walory rzeki umożliwiają organizowanie spływów kajakowych przez cały rok, aczkolwiek turystyczny sezon kajakowy trwa od maja do września, w pozostałym okresie z uroków rzeki korzystają bardziej doświadczeni kajakarze.

 

Spływ kajakowy na odcinku: Koty – Lidzbark Welski

Startujemy od 58,79 km biegu rzeki, kończymy etap spływu na 43,85 km. Trasa do przepłynięcia to około 15 km

Startujemy z zakola rzeki, na prawym łagodnym brzegu. Pozwala to nam na stopniowe oswajanie się z nurtem rzeki. Uważne obserwowanie nurtu i pojawiających się przeszkód, pozwoli nam uniknąć przykrych niespodzianek. Dopływamy do mniejscowości Koty, to nieduża wieś, malowniczo położona wieś wzdłuż rzeki Wel. We wsi kilka zabytkowych budynków z początku XX w. Fragmenty betonowych fundamentów nieistniejącego młyna wodnego. Przepływamy pod mostem drogi lokalnej Koty → Podcibórz. Rzekę otacza las, który na krańcu wsi ustępuje łąkom i zadrzewieniom nadrzecznym.

Dalej widoczna miejscowość Podcibórz, to wieś o średniowiecznym rodowodzie, położona wzdłuż rzeki Wel. We wsi kilka murowanych domów z początku XX wieku oraz przepompownia dostarczająca wodę do wieży wodociągowej z 1909 r. znajdującej się przy pobliskiej stacji kolejowej Lidzbark-Miasto.

Rzeka zaczyna meandrować, pojawia się coraz więcej przeszkód w postaci powywracanych drzew. Należy zachować dużą ostrożność, w zależności od stanu wody w rzece część przeszkód można próbować pokonać dołem lub w razie potrzeby bezpiecznie przeciągnąć kajaki górą. Brzegi podmokłe bagniste, mało przyjazne. Sytuacja na rzece jest dynamiczna, układ przeszkód w postaci powalonych drzew często się zmienia.

Odcinek od Podciborza jest odcinkiem trudniejszym, wymagający pewnego doświadczenia kajakarskiego. Dopływając w pobliże mostu kolejowego wyczuwamy, że nurt przyspiesza, pojawia się kamienne bystrze. Warto przed pokonaniem bystrza dobić do brzegu i rozeznać sytuację – zaplanować spłynięcie bystrzyną. Na stosunkowo krótkim odcinku mamy do pokonania trzy progi kamienne – bystrza. Przepływamy w pobliżu nieczynnego – zniszczonego młyna wodnego w pobliżu wsi Olszewo. Rzeka płynie głębokim jarem – jak w kanionie, przepływamy obok nieczynnego młyna opodal wsi Jamielnik–Bełk. Wel zmienia swój kierunek z zachodniego na północny. Dopływając do Lidzbarka Welskiego obserwujemy na lewym brzegu wysokie, urwiste piaszczyste zbocza.

Nurt uspokaja się, wpływamy do Lidzbarka, przepływamy obok nieczynnego „czerwonego” młyna wodnego, mijamy próg lewą stroną. Przepływamy pod kilkoma mostami, dopływamy do czynnego młyna wodnego, z zachowaniem ostrożności, dopływamy do prawego brzegu gdzie bezpiecznie wysiadamy i przenosimy kajaki około 40 metrów na dolną wodę – poniżej jazu młyńskiego za budynkiem młyna. Możemy tu chwilę odpocząć (w kawiarni Sekret) lub popłynąć dalej do jeziora „Lidzbarskiego” i tam zrobić przerwę na odpoczynek i zwiedzenie miasta.

W obrębie miasta Lidzbark Welski przepływamy pod siedmioma mostami drogowymi i jednym wiaduktem kolejowym. Lidzbark to nieduże miasteczko turystyczne położone na Jeziorem Lidzbarskim i rzeką Wel. Miasto o średniowiecznym rodowodzie i bogatej, ciekawej historii. Pierwotnie założone jako słowiańska osada Lubbarć, następnie Krzyżacy wybudowali zamek warowny i miasto Lautenberg. Położonie miasta na pograniczu czterech historycznych ziem: lubawskiej, działdowskiej, zawkrzańskiej i dobrzańsko–michałowskiej, powodowało że Lidzbark i okoliczne ziemie często zmieniało przynależność albo należało do Królestwa Polskiego albo do Prus – Niemiec. Zmiany przynależności jak również okres różnych wojen odcisnęło piętno na tym miasteczku. Odbudowane po II Wojnie Światowej, zachował średniowieczny układ architektoniczny. Oprócz bogatej historii Lidzbark oferuje wspaniałe walory krajoznawcze. Piękno tych terenów i nieskażone środowisko, dało podstawy do utworzenia dwóch sąsiadujących ze sobą Parków Krajobrazowych: Górznieńsko – Lidzbarskiego oraz Welskiego. Mieszkańcy ziemi lidzbarskiej opowiadają, że Stwórca stworzył te ziemie z resztek, które mu pozostały po stworzeniu świata. Bardzo urozmaicony, ciekawy krajobraz zachwyca swym pięknem. Bogata mieszanina krajobrazów nadaje uroku tym obszarom są tu pagórki, rzeka, jeziora, lasy i bagna, wszystkiego po trochu niczego w nadmiarze.

W Lidzbarku warto zobaczyć i zwiedzić ciekawe miejsca: gotycką wieżę zamkową z XIVwieku – pozostałość po zamku krzyżackim, kościół rzymsko – katolicki z XVIII wieku pod wezwaniem św. Wojciecha, kamieniczki secesyjne z przełomu XIX i XX wieku, klasycystyczny kościół ewangelicko – augsburski z 1829 r. wraz z domem kancelaryjnym, budynek Urzędu Miasta i szkoły, budynki dawnej garbarni, rzeźni, gazowni, budynek dworca kolejowego przy ul. Główny Dworzec, magazyny zbożowe z końca XIX w., dwie wieże wodociągowe z 1909 r., Muzeum Pożarnictwa, Muzeum Etnograficzne i Przyrody w Jeleniu.

autor: Marek Połomski

Spływ kajakowy na odcinku: Lidzbark Welski – Chełsty

Startujemy od 43,10 km biegu rzeki, kończymy etap spływu na 35,195 km. Trasa do przepłynięcia to ok. 8 km

43,100 km

Start obok plaży miejskiej na terenie MOSiR. Wypływ Welu z jeziora znajduje się tuż obok wpływu (rozdzielone piaszczystym półwyspem), mamy wrażenie że rzeka zatoczyła koło. Wpływ i wypływ płyną prawie równolegle do siebie na odcinku około jednego kilometra. Wypływamy z jeziora Lidzbarskiego i przepływając pod mostem drogowym Lidzbark → Brodnica wpływamy w jar rzeki Wel.

Rzeka łagodnie toczy swe wody w kierunku Kurojad. Po drodze napotykamy przeszkody w postaci powalonych drzew, zdarza się że musimy przeciągać kajaki przez zatory. Bez większych przygód dopływamy do jazu elektrowni w Kurojadach, gdzie przenosimy kajaki lewą stroną, na dolną wodę i płyniemy dalej.

38,205 km

Tutaj po 300 m na prawym brzegu napotkamy nowo otwartą stanicę wodną gdzie możemy skorzystać z bogatej oferty ośrodka Wellavil oraz noclegu. Opodal mała osada Kurojady o XVIII rodowodzie i ukryta wśród lasów nad rzeką. Zabytkowy budynek młyna (MEW) oraz duży nowoczesny kompleks konferencyjno – rekreacyjny Wellavil z bogatą ofertą pobytu wśród nieskażonej przyrody w sercu Welskiego Parku Krajobrazowego

37,840 km

Po około 3 km zmienia się otoczenie rzeki, dopływamy w pobliże progu piętrzącego nieczynnego młyna w Chełstach Widząc przed sobą most drogowy należy spłynąć do prawego brzegu – około 50 metrów przed mostem! Bezpiecznie przybijamy do prawego brzegu, gdzie wyciągamy kajaki i przenosimy je ok. 100 m poniżej jazu.

35,195 km

Chełsty to mała wieś założona w XV wieku jako lenno wójtostwa krzyżackiego w Lidzbarku. We wsi możemy obejrzeć resztki po zabudowie dworskiej – gorzelnia, budynki gospodarcze – obora i czworaki. Rzekę przegradza betonowy próg piętrzący z drugiej połowy XIX wieku, po prawej stronie progu budynek nieczynnego młyna wodnego. Obok mostu mały sklepik, gdzie możemy zrobić drobne zakupy.

autor: Marek Połomski

Spływ kajakowy na odcinku: Lorki – Jakubkowo

Startujemy od 22,68 km biegu rzeki, kończymy etap spływu na 7,060 km. Trasa do przepłynięcia to ok. 15,62 km

22,680 km

Wodujemy kajaki w lewej odnodze Wlu, nazywanej Bałwanka, przy moście drogowym na drodze lokalnej Mroczenko → Grodziczno. Wpływamy na rozlewisko „ Wenecja „ powstałe w skutek eksploatacji pokładów kredy pojeziornej i przerwania grobli rozdzielającej koryto rzeki od terenów eksploatacji kredy. Płyniemy środkiem rozlewiska kierując się w stronę widocznego z lewej strony ujścia rzeki. Wpływamy w koryto rzeki Bałwani napotykając po drodze na sporo przeszkód w postaci powalonych drzew, widać ślady aktywności bobrów.

Wpływamy na jezioro „Przybocz – Tylickie Dolne” nazywane też Fabryczne – nieduże bardzo płytkie zarastające. Staramy się trzymać prawego brzegu, przebijając się przez kożuch roślinności pływającej. Ujście Bałwanki jest trudne do odnalezienia wśród szuwarów w północno – wschodnim krańcu jeziora, należy wypatrywać małego białego domku na wysokim brzegu i tam się kierować. Płynąc przez jezioro Przybocz – Tylickie, należy zachować szczególną ostrożność z uwagi na niestabilne muliste dno.

Po przebiciu się przez szuwary wpływamy w głęboki jar którym płynie koryto rzeki, pokonując po drodze zatory w postaci powalonych drzew. Lewy brzeg wysoki urwisty, z prawej strony las, łąki i zakrzaczenia łoziny, w korycie rzeki resztki drewnianych filarów po nieistniejącym mostku drogowym. Po chwili z prawej strony dopływa prawe ramię rzeki Welu i dwa ramiona łączą się na powrót w jedno koryto rzeczne.

14,950 km

Na prawym brzegu widoczne ujście prawego ramienia Welu. Na prawym brzegu widoczne ujście małego potoku – Prątniczki zwanej też Wólką (lub Wulką). Wel wije się wśród podmokłych łąk, na prawym brzegu towarzyszy nam las, przepływamy pod wiaduktem kolejowym nieistniejącej już linii kolejowej Nowe Miasto Lubawskie→ Zajączkowo. Mijamy kolejny mostek lokalnej drogi. Rzeka leniwie meandrują przepływa w pobliżu wsi Kuligi, gdzie przepływamy pod nowym mostem drogowym drogi wojewódzkiej 538. Można tu chwilę odpocząć, przy moście z prawej strony wygodna „kieszeń” dla bezpiecznego opuszczenia kajaka.

11,400 km biegu rzeki

Kuligi – nieduża wieś typu ulicówka wzmiankowana już w 1392 roku jako Kuligen. We wsi kilka budynków z początku XX wieku, dom modlitewny baptystów. Kawałek za mostem po lewej stronie widoczna wiata – miejsce biwakowe na odpoczynek. Za mostem rzeka leniwie toczy swe wody przez łąki z lewej strony towarzyszą nam lasy, Wel łagodnie meandruje, w korycie trochę przeszkód w postaci powalonych drzew i kamieni. Zbliżamy się do mostu lokalnej drogi Jakubkowo → Kaczek.
Przy moście kończymy spływ. 7,060 km
Jakubkowo – mała osada ukryta w dolinie Welu. Pałacyk „ Lambertówka „ z końca XIX wieku.
Można za zgodą właściciela zwiedzić zespół pałacowo – parkowy, oraz sad orzechowy – leszczynowy.
Warto zapoznać się z ciekawą historią tego magicznego miejsca.

autor: Marek Połomski

SKARLANKA

Szlak kajakowy – rzeka Skarlanka

Odcinek przepłynięty i dostępny: Skarlin – Tama Brodzka (27,4 km)
Ilość dni płynięcia: 2 – 3
Trudność: ZWA
Uciążliwość: u 3 – u 2
Malowniczość: ***

Krótka charakterystyka szlaku: do jez. Partęczyny trasa uciążliwa, przenoski, mielizny i zwalone drzewa, niżej jedynymi dwoma przeszkodami są zapora wodna w Gaju Grzmięcej i jaz w Tamie Brodzkiej; wraz z odnogą w stronę jez. Cichego jeden z najładniejszych zakątków tej części Polski
Orientacyjny kilometraż – przeszkody i ciekawostki:

27,4 km: Skarlin nad jez. Skarlińskim
25,0 km: wypływ rzeczki z jeziora, przenoska
23,9 km: Biedaszek, młyn, przed nim zamulony staw, przenoska, lepiej przenosić się również dookoła stawu!; za przenoską może występować niemal całkowity brak wody w korycie
19,0 km: jez. Partęczyny Wielkie; w prawo prowadzi struga na jez. Łąkorz, dalej przez zarastające jez. Pawłówko do jez. Głowińskiego (razem 5,5 km), z którego można 1 km przetransportować kajaki nad jez. Mieliwo do leśniczówki Rosochy, na początek szlaku Brodnickiej Strugi
14,4 km: jez. Dębno
13,0 km: jez. Robotno
11,9 km: jez. Kurzyny
7,9 km: Gaj Grzmięca, zapora wodna, przenoska ok. 50 m. lewą stroną, za mostem jez. Strażym; w prawo prowadzi struga przez jez. Zbiczno do jez. Cichego (do jego końca 8 km), z którego można 1 km przetransportować kajaki nad jez. Mieliwo na początek szlaku Brodnickiej Strugi
7,0 km: wypływ Skarlanki z jez. Strażym
4,7 km: jez. Bachotek, na jego lewym brzegu Stanica Wodna PTTK Bachotek im. Marii Okołów Podhorskiej
0,2 km: Tama Brodzka, jaz przed mostem drogowym
0,0 km: ujście do Drwęcy

Literatura:

M. Lityński, J. Goleń, Szlak wodny Drwęcy, Weli i Pojezierza Brodnickiego, Warszawa 2000; E. Sperski, Drwęca i jej dorzecze, Warszawa 1974; B. Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960
Organizatorzy cyklicznych spływów tym szlakiem: Klub Turystów Wodnych PTTK w Chełmnie

STRUGA BRODNICKA

Szlak kajakowy – rzeka Struga Brodnicka

(Jezioro Mieliwo – Jezioro Sosno – Jezioro Łąki – Jezioro Czortek – Jezioro Wysokie Brodno – Jezioro Niskie Brodno – ujście do Drwęcy w Brodnicy).

Dojazd na miejsce startu szlaku kajakowego: Wyruszając z Brodnicy nad Jezioro Mieliwo, kierujemy się do miejscowości Ciche. Przejeżdżamy przez te same miejscowości, jak w przypadku opisanej trasy:
Szlak kajakowy nr 1–Skarlanka. Jeśli chcemy więc obejrzeć zabytki, które mijamy po drodze, znajdziemy je opisane przy tym szlaku. Dojeżdżamy do miejscowości Ciche, na końcu której znajduje się skrzyżowanie. Droga w prawo prowadzi na Tereszewo/Nowe Miasto Lubawskie. My natomiast skręcamy w lewo na Łąkorz. Jedziemy cały czas prosto asfaltową drogą, po prawej stronie mamy las, a po lewej pola, łąki i zabudowania. Po około 3 km dojeżdżamy do wsi Ładnówko, którą przejeżdżamy, za nią zaczyna się las. Tu, za około 200 m, skręcamy z drogi asfaltowej w lewo, w utwardzoną drogę gruntową, kierując się na Rosochy. Jedziemy lasem cały czas prosto, przez około 3,5 km, nie skręcając w żadne boczne drogi leśne. Docieramy do miejscowości i leśniczówki Rosochy. Tu musimy poszukać zjazdu w lewo nad jezioro. Trudno wytłumaczyć w którym miejscu on dokładnie jest, dlatego trzeba pomóc sobie mapą lub podpowiedzią kogoś z okolicznych mieszkańców. W każdym bądź razie, powinniśmy dotrzeć do niewielkiej plaży, na końcu Jeziora Mieliwo.
2. Przebieg trasy szlaku kajakowego, malowniczość odcinków i podstawowe dane geograficzne: Struga Brodnicka jest prawym dopływem Drwęcy, do której uchodzi w Brodnicy, przy zamku krzyżackim. Łączy Jeziora Mieliwo, Sosno, Łąki, Czortek, Wysokie i Niskie Brodno. Jej całkowita długość wynosi około 19,5 km…..
Odcinek przepłynięty i dostępny: Rosochy – Brodnica (19,4 km)
Ilość dni płynięcia: 1
Trudność: ZWA
Uciążliwość: u 3
Malowniczość: **
Krótka charakterystyka szlaku: trasa dostępna jedynie przy wyższym stanie wody, przy niskim połączenia miedzy jeziorami mogą być niemożliwe do pokonania
Orientacyjny kilometraż – przeszkody i ciekawostki:
19,4
leśniczówka Rosochy nad. Jez. Mieliwo, można tu dotrzeć również przenosząc kajak z końca jez. Cichego lub jez. Głowińskiego, o czym wyżej
16,4
wypływ z jeziora
15,8
jez. Sosno
12,1
wypływ z jeziora, zastawka
11,3
jez. Łąki
10,5
wypływ z jeziora, zastawka
9,5
jez. Wysokie Brodno
7,0
Lisa Młyn, jaz
6,1
źródło: wkw.wloclawek.pttk.pl/kajszlor_poj_brodnickie.html

BACHOTEK

Szlak ten, można traktować jako odgałęzienie szlaku Drwęcy, lub też pokonać go jako samodzielną wędrówkę. Uciążliwość niektórych odcinków Szlaku Pojezierza Brodnickiego w pełni rekompensują niezwykłe walory krajobrazowe i przyrodnicze. Długość szlaku wraz z odgałęzieniami wynosi około 55 km, na jego przebycie potrzeba 4 do 7 dni, jednak warto, dla jego dokładnego poznania poświęcić więcej czasu. Część szlaku przebiega przez teren Brodnickiego Parku Krajobrazowego, lub w jego otulinie, a w sąsiedztwie znajduje się szereg rezerwatów chroniących rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Z tego powodu biwakowanie na trasie możliwe jest jedynie w miejscach do tego wyznaczonych (patrz szczegółowy opis szlaku), najlepiej na terenach licznych tu ośrodków wypoczynkowych.

Brodnicki Park Krajobrazowy utworzony został w marcu 1985 r., obejmuje najcenniejsze przyrodniczo tereny Pojezierza Brodnickiego. Powierzchnia parku wynosi 10.462 ha, a powierzchnia jego otuliny 11.778 ha. Teren ten swoje atrakcyjne formy ukształtowania powierzchni zawdzięcza ostatniemu zlodowaceniu bałtyckiemu. W granicach Parku znajdują się, z pośród opisanych w artykule, następujące jeziora: Strażym, Zbiczno, Karaś, Ciche, Kurzyny, Robotno, Dębno, Małe Partęczyny, Głowińskie, Mieliwo i Sośno.

Jeziora Bachotek, Zbiczno, Wielkie Partęczyny, Wysokie i Niskie Brodno znalazły się poza jego granicami ze względu na duże skupiska ludzkie nad ich brzegami, zarówno w pobliskich miejscowościach, jak i w ośrodkach wypoczynkowych. Z większych miejscowości w granicach parku znajduje się Ciche, Gaj Grzmięca, Sumówko i Kamienny Most. Na obszarze Parku dominuje krajobraz polodowcowy, charakteryzujący się dużą ilością jezior i bogactwem szaty roślinnej. W pokrywających teren lasach występują rzadkie gatunki roślin i zespoły roślinne szczególnie torfowiskowe, chronione na terenie Parku, a w szczególności w licznych rezerwatach. Są też liczne okazy pomnikowych drzew. Z roślin chronionych, występujących na terenie najbardziej widoczny jest dla wodniaków grzybień biały (zwany lilią wodną). Ponadto w okresie wiosennym w lasach masowo występują chronione!: zawilec wielkokwiatowy sasanki i konwalia majowa. Z rzadziej spotykanych roślin chronionych na terenie Parku spotkać możemy rosiczkę, kilka gatunków storczyków, wawrzynek wilcze łyko, lilię złotogłów, widłaki. Ze świata zwierząt możemy spotkać także wiele chronionych gatunków – jak przykładowo: gady – zaskroniec, padalec czy żmija zygzakowata; ptaki – orzeł bielik, czapla, bąk, perkoz, żuraw i wiele innych; z ssaków sarny, jelenie, łosie, zające, bobry, borsuki, lisy, wydry i wiele mniejszych jak jeże, ryjówki czy nietoperze.

Długość i opis szlaku:

51.9 km

Główne jeziora Pojezierza tworzą dwa, prawie równoległe ciągi. Wschodni, połączony rzeką Skarlanką i częściowo kanałami tworzą jeziora: Bachotek, Strażym, Kurzyny, Robotno, Dębno. Wielkie Partęczyny, Łąkorz, Pawłówko i Głowińskie, z odgałęzieniem do jezior Zbiczno, Karaś i Ciche. Ciąg zachodni, połączony Strugą Brodnicką tworzą jeziora Niskie Brodno, Wysokie Brodno, Foluszek, Łąki, Najmówka, Sośno i Mieliwo.

Km 0,00. Jaz oddzielający jeziora od Drwęcy.
Km 0,4. Jezioro Bachotek – powierzchnia 2,2 km2, głębokość 14,9 m, długość 4,5 km, szerokość 1 km. Brzegi jeziora w większości zalesione, na wschodnim liczne ośrodki wypoczynkowe.
Km 1,0 Pb. Ośrodek wypoczynkowy UMK
Km 2,5. W połowie jeziora malownicza wyspa.
Km 4,5 Pb. Na cyplu przy północnym krańcu jeziora znajduje się stanica wodna PTTK im. Marii Podhorskiej – Okołów, z pamiątkowym głazem- pomnikiem.
Km 5,0. Przy ujściu Skarlanki i nad jej brzegiem znajduje się rezerwat „Bachotek” utworzony w celu zachowania naturalnych zespołów szuwarowych i leśnych oraz stanowiska kłoci wierzchowatej. Za mostkiem (tzw. Mostek Jadwigi), po lewej stronie znajduje się pomnik, upamiętniający pomordowanych przez hitlerowców okolicznych mieszkańców.
Płynąc dalej pod prąd Skarlanką wypływamy na jezioro Strażym, mijając na cyplu po prawej stronie dwa grodziska.
Km 8,5. Jezioro Strażym – powierzchnia 0,73 km2, długość 2,5 km, przeciętna szerokość 400 m, głębokość 7,3 m. Brzegi jeziora pokryte lasami, na wschodnim krańcu ośrodek wypoczynkowy z polem namiotowym.
Km 9,0. Ujście Skarlanki, Przenoska lewym brzegiem. Gaj – Grzmięca z siedzibą dyrekcji Parku Krajobrazowego.
Na zachód od ujścia pole biwakowe, a dalej na wschód wypływ kanału do jeziora Zbiczno, przez które możemy odbyć boczną wycieczkę. W pobliżu rezerwat leśny „Retno”.
Za wyjściem z kanału ośrodek wypoczynkowy „Pod Sosnami”.
Km 10.0. Jezioro Zbiczno – powierzchnia 1,23 km2, długość 3,5 km, średnia szerokość 0,5 km, głębokość 28,9 m. Brzegi w większości zalesione, nad północno wschodnich ośrodki wypoczynkowe, w pewnej odległości, na brzegu wschodnim wieś Zbiczno.
Km 13,5. W zachodnim krańcu jeziora kanał do zarośniętego, o podmokłych brzegach jeziorka Karaś, z którego dostajemy się na j. Ciche.
Km 16,0. Jezioro Ciche – pow. 1,13 km2, długość 3 km, szerokość 0,5 km, głębokość 13,1 m, leży w głębokiej niecce o stromych porośniętych lasem brzegach. Na jeziorze wysepka.
Od przenoski w Gaj – Grzmięcej płyniemy dalej pod prąd Skarlanki.
Km 9,6 Pb. Kanał do jeziora Strzemiuszek
Km 9,9. Most drogi lokalnej.
Km 10,9. Jezioro Kurzyny (dł. 2,5 km, szer. 0,4 km, 0,38 km2), malownicze,
Km 13,0. Wypływamy z j. Kurzyny
Km 13,2. Jezioro Robotno (0,52 km2, średnicy 1 km).
Km 14,0. Jezioro Dębno (dł. 1,5 km, szer. 0,5 km, 0,62 km2). W pobliżu, na północny zachód od połączenia Robotna i Dębna rezerwat roślinności torfowiskowo – bagiennej „Stręszek”.
Km 14,6. Pod mostem wpływamy na Jezioro Wielkie Partęczyny – powierzchnia 3,4 km2, długość 4,5 km, szer. 1 km, głęb. 31,6 m. Urozmaicona linia brzegowa, brzegi porośnięte lasem sosnowym, szereg ośrodków wypoczynkowych. Na jeziorze 3 wyspy, na największej z nich ścisły rezerwat przyrody – stanowisko storczyka obuwika, „Wyspa na jeziorze Wielkie Partęczyny”. Nad zatoką zachodniego brzegu rezerwat roślinności bagiennej – „Okonek”.
Km 17,0. Na zachodnim brzegu przejście do malowniczego, śródleśnego jeziorze Małe Partęczyny.
Km 18,3 Pb. Na północnym krańcu jeziora, od strony wschodniej ujście płynącej od jeziora Skarlińskiego Skarlanki,
Lb. od strony zachodniej kanał do jeziora Łąkorz.
Km 19,3. Jezioro Łąkorz – pow.1,7 km2, dł.1,7 km, szer. 1,5 km, o brzegach otoczonych polami, za wyjątkiem wylotu kanału. Nad jeziorem wieś Łąkorek, a w odległości ok. 2 km wieś Łąkorz, z XIV wiecznym kościołem i zachowanymi XIX wiecznymi chatami.
Na lewo od wyjścia z kanału możliwość biwaku przy leśniczówce.
Km 21,3. Na zachód od Łąkorka, pod mostem początek trudnego do przebycia kanału, prowadzącego przez maleńkie jezioro Pawłówko do jeziora Głowińskiego.
Km 23,8. Jezioro Głowińskie – pow. 1,44 km2, głębokość 18,9 m, brzegi w większości zalesione, malownicza zatoka na południowo-wschodnim krańcu.
Km 24,9. Z południowego brzegu zachodniej zatoki jeziora, miejscowość Wronka, skąd możliwy przewóz na odległe ok. 0,5 km jezioro Mieliwo, w pobliżu leśniczówki Rosochy.
Km 25,0. Jezioro Mieliwo – pow. 0,7 km2, dł. 3 km, szer. 250 m, gł. 9,7 m otoczone lasami od strony północnej rezerwat lasu mieszanego z okazami buka – „Mieliwo”. W kierunku południowym jezioro staje się coraz płytsze, dno bagniste.
Km 28,0. Wypływ Strugi Brodnickiej z południowego krańca jeziora..
Km 28,4. Most
Km 28,6. Jezioro Sośno – pow. 1,87 km2, dł. 5 km, średnia szerokość 0,5 km, głębokość 10,6 m, należy najbardziej malowniczych jezior szlaku. Brzegi prawie całkowicie porośnięte sosnowym lasem, woda czysta.
Km 32,3. Wypływ Strugi Brodnickiej, most, zastawka wymagająca przenoski. W pobliżu położona jest miejscowość Zbiczno.
Km 33,1. Jezioro Łąki (czasem nazywane Najmówko).
Km 33,9. Wypływ strugi z jeziora, zastawka, most.
Km 44,0. Jezioro Foluszek (Czortek).
Km 44,9. Jezioro Wysokie Brodno – pow. 0,81 km2, dł. ok. 3 km, głębokość 22,1 m. Brzegi wysokie, częściowo porośnięte lasem.
Km 45,4 Lb. Zmijewko
Km 47,4. Wypływ strugi z jeziora. Jaz młyna Lisa Młyn i most. Przenoska ok. 80 m.
Km 48,3. Jezioro Niskie Brodno – pow. 0,8 km2, długość 3,4 km szerokość 0,4 km, głębokość 15,4. Brzegi początkowo niskie i zarośnięte trzciną i sitowiem, później stają się wysokie, porośnięte lasem, aż do granic Brodnicy.
Km 51,9. Brodnica. Spływ kończymy w przystani położonej na południowym krańcu jeziora. Możliwe jest przewiezienie kajaków na szlak Drwęcy, przepływającej przez Brodnicę.
Najważniejsze przystanie:
– Jajkowo (ok. 2 km na wschód od Jez. Bachotek)
– Gaj–Grzmięca (nad Jez. Strażym)
– Zbiczno (możliwość dojścia od Jez. Zbiczno oraz Jez. Sośno) – miejscowość gminna
– Ciche (na wschód od Jez. Ciche)
– Łąkorek (nad Jez. Łąkorz)
– Żmijewko (na wschód od Jez. Wysokie Brodno)
– Brodnica

Przeszkody i ostrzeżenia:
Niektóre połączenia pomiędzy jeziorami mogą być uciążliwe. Jak zostało wspomniane na wstępie, szlak prowadzi w sporej części przez Brodnicki Park Krajobrazowy lub jego obrzeża. Zatem nie wszędzie można biwakować, jedynie w miejscach oznaczonych w opisie symbolem .

Atrakcje turystyczne:
Brodnica:
– Zamek Krzyżacki – wzniesiony w latach 1305-1339
– Kościół farny p.w. Św. Katarzyny – wzniesiony w latach 1285-1370.
– Kościół i klasztor franciszkański – fundowany w 1751r.
– Pałac Anny Wazówny – wzniesiony w latach 1550–1584
– Kościół poewangelicki – z I połowy XIXw.
– Mury miejskie – wybudowane około 1310-1330r.
– Brama Chełmińska (Kamienna) – wzniesiona w latach 1310-1330
– Wieża Bramy Mazurskiej – wzniesiona około połowy XIVw.
– Spichlerz renesansowy – z 1604r.

Bobrowo:
– Kościół parafialny p.w. Św. Jakuba -najstarszy obiekt sakralny na Pojezierzu Brodnickim

Gaj – Grzmięca:
– muzeum – Zielona Szkoła „Eko – Gaj” w Gaju.

Jajkowo:
– Ruiny klasycystycznego dworu z XIXw.
– Park podworski

Kruszyny:
– Kościół parafialny p.w. Św. Mikołaja – wzniesiony około 1342r.

Najmowo:
– Pałac zbudowany na przełomie XIX i XXw.
– Ośrodek Edukacji Historycznej „Gród Foluszek” (w pobliżu jeziora Foluszek)

Sumowo:
– Dwór zbudowany w I połowie XIX wieku

Żmijewko:
– Wczesnośredniowieczne grodzisko na wschodnim brzegu Jeziora Niskie Brodno
– Kościół parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła, gotycki, zbudowany w I połowie XIV wieku (ok. 1330r.)